Jetlag

Veel lichaamsfuncties, bijvoorbeeld het slaapwaakritme en het niveau van de hormoonspiegels wijzigen zich gedurende 24 uur. Het passeren van een aantal tijdzones kan het 24uurs ritme van het menselijk lichaam behoorlijk ontregelen. Indien deze ritmen verstoord worden (door het passeren van de tijdzones) kan dit onder andere leiden tot slaapproblemen, concentratiestoornissen, irritatie en maag en darmproblemen. Dit zijn allemaal symptomen behorende bij de jet lag.
De jet lag wordt ook bepaald door de vermoeidheid van het reizen zelf: de langdurige oncomfortabele zithouding, de verlaagde zuurstofspanning in de cabine en het lawaai en de vibratie van het vliegtuig zelf. Vermoeidheid na reizen treedt immers ook op bij het vliegen binnen een tijdzone van noord naar zuid (en vice versa).
Het grootste probleem van de jet lag is toch wel het slaapprobleem. Hoe sneller hieraan wordt aangepast in het land van bestemming, hoe sneller de jet lag wordt overwonnen. Ook de andere lichaamsfuncties zullen zich hierna spoedig aanpassen. Personen die naar het oosten reizen hebben de meeste last van een jet lag.
Hieronder volgen enkele adviezen om de jet lag zo snel mogelijk te overwinnen.

Tips voor vertrek:

Tracht een ideaal reisschema te boeken zodat u bij voorkeur in de avond aankomt in het land van bestemming. U kunt op deze manier tijdens de nacht uitrusten, zodat uw schema vrij snel aangepast zal zijn aan de lokale tijd.
Vermijd hectische en drukke bezigheden vlak voor vertrek.

• Ga op tijd naar het vliegveld.
• Kies alleen voor een nachtvlucht indien u goed slaapt in een vliegtuig.

Tips tijdens de vlucht:

Zet uw horloge direct op de tijd van uw bestemming.
Zorg voor voldoende lichaamsbeweging in het vliegtuig, beweeg van tijd tot tijd uw armen en benen en loop af en toe wat rond.

• Indien u in de ochtend aankomt, tracht dan zoveel mogelijk te slapen tijdens uw vlucht.
• Eet en drink matig tijdens de vlucht; beperk het alcoholgebruik zoveel mogelijk.

Roken wordt afgeraden.
Indien u in de avond aankomt, is het verstandig zoveel mogelijk wakker te blijven gedurende de vlucht. Gesprekjes met medepassagiers en lichtprikkels van buiten houden u zoveel mogelijk wakker.

Na aankomst tot de jet lag voorbij is:

Bij aankomst overdag kan men het beste de gehele dag wakker blijven. Indien het nodig is, slaap dan gedurende de dag slechts enkele uren. Gebruik hierna enkele koppen koffie, om goed wakker te blijven.
Blijf op tot in de avond (totdat u zeer moe bent).

• Ga elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed.

Neem tevoren een warm bad of wat lichaamsbeweging (vermijd zware lichamelijke inspanning).
Kies een donkere, koele en comfortabele slaapkamer (indien mogelijk).

Vermijd opwekkende middelen (zoals koffie, thee, cola, hete chocolade en alcohol) vlak voor het slapen gaan.

•  Sta de volgende dag tijdig op, ongeacht of u voldoende slaap heeft gehad. Gebruik de maaltijden iedere dag op dezelfde tijdstippen.

Een eiwitrijk ontbijt en lunch helpen u bij het wakker blijven overdag.

Acclimatiseren

De reiziger die vanuit Nederland naar de (sub)tropen gaat, komt in een totaal ander klimaat terecht. Naast het tropische klimaat krijgt de reiziger ook te maken met het tijdsverschil, waardoor het slaapritme enkele dagen in de war kan raken.
In hooggelegen gebieden zal de reiziger gedurende de eerste tijd snel buiten adem zijn. Dit komt doordat de lucht minder zuurstof bevat. Het duurt enkele weken voordat het lichaam zich door de aanmaak van extra rode bloedlichaampjes heeft aangepast aan de nieuwe situatie. De aanpassing van het lichaam aan de bovenstaande factoren heet acclimatiseren. Vaak neemt de reiziger onvoldoende tijd om te acclimatiseren. Wie echter te hard van stapel loopt, neemt onnodige risico’s voor zijn gezondheid. Door vermoeidheid kan men bijvoorbeeld minder alert zijn in het verkeer en geniet minder van de reis. Ook stressverschijnselen kunnen dan optreden.

Indien u maar enkele weken in de (sub)tropen verblijft, zult u in die korte tijd niet volledig geacclimatiseerd raken.
Indien u voor langere tijd naar de tropen gaat, zult u merken dat het zelfs enkele maanden kan duren voordat u volledig aan het andere klimaat gewend bent.

De volgende adviezen kunnen nuttig zijn:

De ochtendtemperatuur in de tropen is goed verdraagbaar, sta dus tijdig op.

•  Neemt op het heetst van de dag enkele uren rust (siësta).
•  Zorg voor voldoende slaap.
•  Eet niet te veel en niet te vet.
•  Wees zeer matig met het gebruik van alcohol.
• Draag lichtgewicht, comfortabele kleding (bij voorkeur katoen).